Over mijn grenzen

Ik heb mezelf tuk. Was ik me in mijn vorige blog nog bewust van het feit dat ik mijn grenzen in de gaten moest houden gisteren ben ik er toch overheen gegaan.
Ik had afgesproken om me voorlopig aan 2 dagdelen van 4 uur te houden. Ben er nu alleen al achter dat dat veel te weinig is, er is achterstand en ik moet me overal nog in verdiepen.
Ben weer te enthousiast geweest en woensdag heb ik een paar uur extra vanuit huis het systeem ontdekt. Daarna lekker gaan fietsen. tot zover ging het goed.
Gisteren kwam er iemand uit het Oosten van het land om e.e.a. uit te leggen, ik had me ingesteld op het feit dat het een langere dag zou worden en ook dat leek goed te gaan.
Totdat... ik na zeven uur opstond, stond te tollen op mijn benen, was opeens doodmoe.
Voorzichtig naar huis gereden en de patatzaak bezocht want koken moest ik niet meer aan denken.
Vanmorgen was het niet over, kon het niet opbrengen om te gaan tenissen wat me een verontrust telefoontje van Moon opleverde die even later polshoogte kwam nemen.
Lastig om uit te leggen hoe deze vermoeidheid voelt, het is echt heel anders dan de vermoeidheid die je kan voelen na een dagje schoolreis of een flinke wandeling.
Voor mij echter wel herkenbaar als ik aan de vermoeidheid terugdenk die ik na de burn-out ervaarde.
Volgende week ga ik het anders aanpakken, en misschien moet ik dinsdag toch maar aangeven dat ik me ondanks de achterstand voorlopig aan mijn uren ga houden.
Lastig hoor voor jezelf moeten zorgen en kiezen.
Komend weekend lekker de tijd om bij te tanken zodat ik volgende week niet hoef te zeggen:


Car

Uitleg over vermoeidheid na kanker:

Minder energie

Vermoeidheid-na-kanker is, net als vermoeidheid tijdens de kanker, een extreme vermoeidheid.
Hij komt plotseling op, is hevig en vergt een lang herstel.
Maar het is geen chronische staat van uitputting; ook iemand die last heeft van vermoeidheid-na-kanker kan zich fit voelen, al is dat niet makkelijk.
Vermoeidheid-na-kanker wil vooral zeggen: minder energie hebben, veel minder dan voor de ziekte, en daardoor snel oververmoeid raken.

Extreem

Vermoeiden-na-kanker voelen zich vaak ziek en hebben last van geheugen- en stemmingsstoornissen.
Het lijkt wel alsof het niet mogelijk is meer energie te krijgen door conditietraining, alsof de 'rek' uit het lijf is, het ‘elastiek’ uitgelubberd.
Omdat de conditie veranderd is, ligt uitputting steeds op de loer.

Drie kenmerken

Vermoeidheid na kanker onderscheidt zich van gewone vermoeidheid door drie kenmerken: ze is er ogenschijnlijk plotseling, zonder waarschuwing en niet altijd als gevolg van een inspanning; ze is extreem en lijkt op uitputting; de herstelperiode is langer dan normaal.
Deze karakteristieken blijken uit de ervaringen van ex-kankerpatiënten.
De uitwerking is voor iedereen verschillend, al hebben veel mensen last van bepaalde kenmerken, bijvoorbeeld, vooral de eerste jaren na de behandeling, dat de vermoeidheid steeds uit het niets lijkt op te duiken: de vermoeide ex-kankerpatiënt staat moe op of wordt tijdens het douchen overvallen door een niet te stuiten gevoel van uitputting.

Langdurig herstel

Als de extreme vermoeidheid toeslaat, lijkt die niet over te gaan met rust omdat er zovéél rust nodig is.
Het klinkt paradoxaal, maar wie extreem vermoeid is, moet eerst uitrusten om goed te kunnen uitrusten.
De uitputting moet eerst plaatsmaken voor vermoeidheid die voelt als vermoeidheid en niet als een ernstige ziekte. Dat verklaart ook waarom velen 's ochtends al moe zijn. Dan zijn ze een beetje uitgerust en voelen ze de vermoeidheid goed, maar ze zijn nog niet voldoende uitgerust om haar kwijt te zijn.
In de praktijk betekent het vaak dat extreem vermoeiden die uitgeput zijn, eerst een paar nachten wakker liggen of slecht slapen en overdag weinig kunnen.
Pas daarna kunnen ze weer slapen en gaan ze zich fitter voelen.


Moeilijk maathouden

Veel ex-kankerpatiënten hebben na hun ziekte veel minder energie dan ze gewend waren en daardoor overschrijden ze vooral in het begin hun energiegrens snel. Ook kleine grensoverschrijdingen tikken fors aan en daardoor lijkt het alsof de vermoeidheid zich 'opstapelt': een uurtje langer doorwerken, leidt tot slechte nachtrust, twee dagen achtereen te veel doen tot uitputting. Pas als de oude normen over de mogelijkheden van het eigen lichaam overboord zijn gezet en duidelijk is geworden dat één uur nu eigenlijk telt voor vier of vijf uur in de oude termen, wordt duidelijk dat de vermoeidheid niet plotseling uit de lucht komt vallen.
Lang herstel

De weg terug is altijd langer dan de heenweg.
Het duurt langer om te herstellen dan om oververmoeid te raken.
Een vermoeide-na-kanker brengt zichzelf makkelijk in een, twee dagen tot de rand van de uitputting, of daaroverheen.
Het duurt soms weken voordat de energiebeker weer is gevuld. Wie in een keer fors over zijn eigen grens heengaat, is direct al uitgeput.
Misschien is de beperkte hoeveelheid energie er ook de oorzaak van dat velen geen stress meer kunnen hebben en niet meer kunnen jachten en haasten.
Sommigen voelen zich altijd moe, die zijn nooit uitgerust.

Niet iedereen even moe

De mate van energiegebrek is niet bij alle vermoeide ex-kankerpatiënten hetzelfde.
Sommigen werken fulltime, anderen moesten stoppen met werken.
Sommigen beoefenen dezelfde sport als voor hun ziekte, anderen hebben iets rustigers gezocht.
Sommigen zijn twee uur per dag actief, anderen vijf of tien uur. Veel vermoeiden rusten overdag, wat niet altijd betekent: liggen slapen. Sommigen rusten zittend, maar meestal zijn ze te moe om te lezen. Velen maken ook nog lange nachten.
Gevolgen Leven met weinig energie is een hele opgave, zeker in het begin.
Ex-kankerpatiënten die extreem vermoeid blijven, zien hun leven ingrijpend overhoop gegooid. Juist in de periode dat ze het feit moeten verwerken dat ze kanker hadden, dat hun lichaam hen in de steek liet, dat ze misschien bang waren om dood te gaan, dat ze afhankelijk waren van anderen, juist in die moeilijke fase blijkt het energiegebrek blijvend.
Boven op de ziekte en het verdriet komt dan het besef dat het leven voorgoed veranderd is.
Al die dingen hebben invloed op werk en vrije tijd en de relatie met kinderen, partner, familie, collega's, vrienden en kennissen.

Kennissenkring

Als de energie beperkt blijft, heeft dat meestal een verkleining van de kennissenkring tot gevolg. Dat geldt vooral als de ex-patiënt het huishouden weer opneemt of weer gaat werken. Dan is hij of zij 's avonds vaak te moe om iets te ondernemen en heeft hij de weekenden nodig om bij te tanken.
De verleiding om vrienden en kennissen te verwaarlozen is groot.
Soms zijn vrienden of familieleden niet in staat mee te leven, waardoor ex-kankerpatiënten regelmatig een eind maken aan de omgang. Dat gebeurt ook vaak omdat de ander 'het niet begrijpt'.
De ander begrijpt niet dat je verdrietig of neerslachtig bent terwijl je toch genezen bent. Je moet juist blij zijn dat je nog leeft. Of dat je klaagt over vermoeidheid terwijl je er zo goed uitziet. Het is moeilijk als de ander niet wil accepteren dat vermoeidheid na kanker van een andere orde is dan gewone vermoeidheid.

Selectiever

Veel ex-kankerpatiënten komen na enige tijd tot de conclusie dat er een opruiming heeft plaatsgevonden in hun vrienden- en kennissenkring.
Meestal vindt men dat achteraf niet erg.
Door de ziekte en de nasleep wordt duidelijk wie de echte vrienden zijn en de opruiming is tegelijkertijd een schifting.
De huidige vriendschappen worden vaak interessanter en bevredigender genoemd. De meeste extreem vermoeiden zijn selectiever geworden.
Ze lopen niet meer alle verjaardagen en feestjes af en zijn snel verdwenen als het ergens niet leuk is.
Soms verandert iemand door alles wat er is gebeurd zodanig, dat hij geen aansluiting meer vindt bij zijn oude vriendenkring.

Bron: kankerpatiënt.nl